Typy wybrzeży morza bałtyckiego
Położone w północnej części Europy Morze Bałtyckie posiada linię brzegową mierzącą 8100 km. Jako zbiornik śródlądowy „wbija się” równoleżnikowo pomiędzy Półwysep Skandynawski i Finlandię. Do krajów nadbałtyckich należy 9 państw i są to Szwecja, Finlandia, Rosja, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Niemcy i Dania. Od zachodu łączy się z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Mały Bełt, Wielki Bełt, Sund, Kattegat, Skagerrak oraz Limfjord)
Obszar, który zajmuje ten zbiornik wodny, obejmuje dużą powierzchnię i zróżnicowane geograficznie tereny, przez co w różnych miejscach można zaobserwować ciekawe i odmienne typy wybrzeży. Ze względu na rozpiętość równoleżnikową można spotkać na nich różnorodne gatunki roślin.
Wybrzeże Bałtyku
Morze Bałtyckie charakteryzuje zróżnicowana linia brzegowa. Spotkać na niej możemy zatoki (np. Botnicką), zalewy (Wiślany, Kuroński), wyspy (Bornholm, Duńskie), półwyspy (Skania), mierzeje (wiślana, łebska) oraz cieśniny (np. Sund). Szczególną cechą linii brzegowej tego morza są piaszczyste plaże, rzadko spotykane w Europie. Są szerokie, białe i czyste.
W Polsce, mimo iż linia brzegowa południowego Bałyku jest słabiej rozwinięta, można zaobserwować wybrzeża: deltowe, mierzejowo-zalewowe i klifowe.
Typy wybrzeża Morza Bałtyckiego
Krajobraz nadmorski basenu Morza Bałtyckiego jest niezwykle interesujący. Na ich podstawie możemy zapoznać się z przeszłością geologiczną konkretnych obszarów. Charakterystyczne typy wybrzeża w tej części świata to:
Klifowe
W Polsce występują na terenie Wyspy Wolin, Gdyni (Klif Orłowski) oraz w Jastrzębiej Górze. W Estonii można podziwiać 31-metrowy klif Türisalu. Wybrzeże klifowe powstaje na skutek niszczącej działalności fal morskich (abrazji). Uderzając o zbocza wyżyn i wysoczyzn powodują powolne odrywanie się kawałków lądu i tworzą strome urwiska.
Ferdowe (föhrdowe)
Wysokie wybrzeże morskie, które powstaje w momencie zalania przez morze płytkich dolin lodowcowych na obszarach nizinnych. W Polsce można je zaobserwować w zachodniej i południowo-zachodniej części Zalewu Szczecińskiego. Cecha wyróżniającą ich spośród pozostałych jest obecność głębokich, rozległych rynien, które ciągną się od lądu w kierunku morza. Można je zaobserwować u wschodnich wybrzeży Danii.
Istnieje także wybrzeże fierdowe, które można spotkać u wybrzeży Szwecji. Cechuje się stromymi ścianami, osiągającymi wysokość 30-50 m. Powstaje, gdy wyżynny obszar polodowcowy zostanie zalany przez morze.
Fiordowe
Bardziej kojarzone z wybrzeżem Norwegii, występują także na terenie Danii. Ten robiący ogromne wrażenie typ wybrzeża powstał w momencie zatapiania przez morze dolnych partii żłobu lodowcowego po wytopieniu wypełniającego go lodowca. Cechą charakterystyczną wybrzeża fiordowego są długie, wąskie i głęboko sięgające w ląd zatoki. Występują też na niskich wyspach duńskich.
Szkierowe (szerowe)
Szkiery to małe wysepki, licznie występujące w Szwecji (Zatoka Botnicka) oraz u południowo-zachodniego wybrzeża Finlandii (Wyspy Alandzkie). Ich nazwa pochodzi z języka staronordyjskiego i wiąże się bezpośrednio z ich wyglądem. Sker bowiem oznacza skałę usytuowaną w morzu. I widać to doskonale w tamtejszym krajobrazie-dominują w nim małe, skaliste, gładkie wysepki i liczne zatoki.
Geneza wybrzeża szkierowego wiąże się z częściowym zatopieniem silnie wygładzonego obszaru polodowcowego, na którym dodatkowo występują płytkie doliny. Szkiery są niskie i składają się z wytworów piaszczystych oraz ilastych.
Mierzejowe
Bardzo charakterystyczny dla polskiego krajobrazu typ wybrzeża. Występuje pomiędzy Rozewiem a Kłajpedą. Powstaje dzięki działalności przybrzeżnych prądów morskich, które nanoszą materiał budulcowy dla mierzei (głównie piach i kamienie). Mierzeja to podłużny, wynurzony ponad powierzchnię wody wał, który może odcinać wody zatoki lub wytworzonego jeziora nabrzeżnego od otwartego morza. Mierzeja mająca połączenie z lądem tylko z jednej strony nazywana jest kosą. Najbardziej znanymi mierzejami na Morzu Bałtyckim są Kurońska, Wiślana i Łebska.
Deltowe
Niski rodzaj wybrzeża. Jest to płaski, rozległy obszar, poprzecinany odnogami rzeki, która uchodzi do morza. Mogą tworzyć się tam płycizny, małe półwyspy wychodzące w stronę morza, co ma związek z procesem akumulacji. Gdy prądy morskie są wystarczająco słabe, a rzeka nanosi wystarczająco dużo materiałów (głównie piasku), to są to idealnie warunku do powstania wybrzeża deltowego. W Polsce występuje w rejonie ujścia Wisły.
